Da Minca tres le Tirol vedl a Aunejia
La storia de costruziun dla ferata dl Prener 1836–1867
18.10.2018, 20:00
Bulsan, Biblioteca Provinziala Dr. Friedrich Teßmann
Le referat se basëia sön n stüde ampl dl referënt Hubert Held gnü fora dl 2017, en gaujiun dl iubileum de 150 agn dl completamënt dla pröma trassa sön scines sura la ciadëna zentrala dles Alpes (1867), ti ciaran dantadöt ince ala linia Verona-Balsan.
Tl secundo terzo dl 19ejim secul rumpel fora tl'Europa zentrala la Revoluziun industriala; tl medemo tëmp vëgnel ince a se le dé n mudamënt sozial y tecnich dër sot. Sciöche sëgn epocal de chësc vëgnel conscidré, cun rajun, la ferata. Paradossalmënter n'él gnü adoré pro la costruziun dla trassa studiada feter degügn mesi tecnics nüs: la trassa sön scines de prësc 600 chilometri, partida sö te cin' toc, é ciamó gnüda realisada da soldas che laurâ cun picli y badis, lovires y polber da stlop, sciöche ince cun l'aiüt de ciavai, mo feter cun degönes mascins. La tecnica nöia te süa faziun desvalia s'á impormó mostré canche la ferata é jüda en funziun. Tl zënter dl referat él propi les descriziuns de chisc laurs; lapró vëgnel ince traté chestiuns che reverda l'inciaria de costruziun stabilida tl tratat danter le Paiern y la monarchia asburgica, la condiziun economica dles regiuns tres chëres che al passâ la trassa o le stanziamënt de capital. Danterite vëgnel ajunté biografies de injiniers importanc, mo ince aspec tecnics, sciöche la fotografia y la telegrafia, gnüdes sö tratan le tëmp de costruziun, o la trasformaziun tla tecnica de costruziun de punc dala costruziun de pera a strotöres portantes de fer. Insciö resultëiel n'imaja plëna de fassëtes de na roda de sbürla che á condüt la sozieté dal pröm terzo dl 19ejim secul ciamó feudal te n tëmp nü, denominé Belle Époque dala storia dl'ert y Era industriala madüda dala storia dl’economia. La ferata á fat a na moda che la roda de sbürla arjunjess le numer de rodada che orô ester.
HUBERT HELD
Hubert Held, Mag. Dr., á studié storia economica y soziala tles Universités de Desproch y Trënt, do da agn de ativité tl setur dl'economia y n diplom de storia dl'ert. Sön chësta fondamënta de formaziun y d'esperiënza ampla ál conzentré so stüde sön le 19ejim secul y s'á dé jö dantadöt cun le ciamp tematich "Tirol y la revoluziun industriala" y la storia dl trasport.
En jöbia, ai 18 d'otober dl 2018, dales 20:00
Biblioteca provinziala Friedrich Teßmann
deboriada cun le Tiroler Geschichtsverein / Seziun da Balsan
Tl secundo terzo dl 19ejim secul rumpel fora tl'Europa zentrala la Revoluziun industriala; tl medemo tëmp vëgnel ince a se le dé n mudamënt sozial y tecnich dër sot. Sciöche sëgn epocal de chësc vëgnel conscidré, cun rajun, la ferata. Paradossalmënter n'él gnü adoré pro la costruziun dla trassa studiada feter degügn mesi tecnics nüs: la trassa sön scines de prësc 600 chilometri, partida sö te cin' toc, é ciamó gnüda realisada da soldas che laurâ cun picli y badis, lovires y polber da stlop, sciöche ince cun l'aiüt de ciavai, mo feter cun degönes mascins. La tecnica nöia te süa faziun desvalia s'á impormó mostré canche la ferata é jüda en funziun. Tl zënter dl referat él propi les descriziuns de chisc laurs; lapró vëgnel ince traté chestiuns che reverda l'inciaria de costruziun stabilida tl tratat danter le Paiern y la monarchia asburgica, la condiziun economica dles regiuns tres chëres che al passâ la trassa o le stanziamënt de capital. Danterite vëgnel ajunté biografies de injiniers importanc, mo ince aspec tecnics, sciöche la fotografia y la telegrafia, gnüdes sö tratan le tëmp de costruziun, o la trasformaziun tla tecnica de costruziun de punc dala costruziun de pera a strotöres portantes de fer. Insciö resultëiel n'imaja plëna de fassëtes de na roda de sbürla che á condüt la sozieté dal pröm terzo dl 19ejim secul ciamó feudal te n tëmp nü, denominé Belle Époque dala storia dl'ert y Era industriala madüda dala storia dl’economia. La ferata á fat a na moda che la roda de sbürla arjunjess le numer de rodada che orô ester.
HUBERT HELD
Hubert Held, Mag. Dr., á studié storia economica y soziala tles Universités de Desproch y Trënt, do da agn de ativité tl setur dl'economia y n diplom de storia dl'ert. Sön chësta fondamënta de formaziun y d'esperiënza ampla ál conzentré so stüde sön le 19ejim secul y s'á dé jö dantadöt cun le ciamp tematich "Tirol y la revoluziun industriala" y la storia dl trasport.
En jöbia, ai 18 d'otober dl 2018, dales 20:00
Biblioteca provinziala Friedrich Teßmann
deboriada cun le Tiroler Geschichtsverein / Seziun da Balsan